Zagrożenia przestępczością internetową - badania ankietowe
Prezentujemy wyniki badania ankietowego będącego częścią realizowanego przez KWP w Rzeszowie Programu Komisji Europejskiej „Zapobieganie i zwalczanie przestępczości”. Badania przeprowadzono w I kwartale 2009 r. Objęto nimi mieszkańców powiatów polsko-słowackiego pogranicza z terenu Podkarpacia. Za cel obrano zbadanie świadomości prawnej i podstawowej wiedzy na temat zagrożeń związanych z użytkowaniem internetu.
Prezentujemy wyniki badania ankietowego będącego częścią realizowanego przez KWP w Rzeszowie Programu Komisji Europejskiej „Zapobieganie i zwalczanie przestępczości”. Badania przeprowadzono w I kwartale 2009 r., objęto nimi mieszkańców powiatów polsko-słowackiego pogranicza z terenu Podkarpacia tj. powiaty: bieszczadzki, jasielski, leski, krośnieński, sanocki oraz miasto Krosno. Za cel obrano zbadanie świadomości prawnej i podstawowej wiedzy na temat zagrożeń związanych z użytkowaniem internetu.
Wyniki wskazują, że dostęp do internetu na objętym badaniem terenie jest powszechny. Prawie 70% ankietowanych korzysta z interenetu codziennie. Jedynie co pięćdziesiąty respondent deklaruje, że w ogóle z niego nie korzysta.
Wykres nr 1. Częstotliwość korzystania przez respondentów z sieci Internet
Źródło: Analiza badań ankietowych na obszarze wybranych powiatów w obrębie polsko-słowackiego pogranicza realizowanych w ramach projektu "Rozwój polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości".
Za największe atuty internetu badaniu uznali szybki dostęp do informacji, możliwość zdobywania i poszerzania wiedzy oraz podtrzymywanie kontaktów ze znajomymi i rodziną,
A jak badani najczęściej spędzają czas w sieci?
- większość z nich regularnie korzysta z poczty elektronicznej,
- dużym zainteresowaniem cieszą się komunikatory tekstowe umożliwiające kontakty ze znajomymi, rodziną oraz zawieranie nowych znajomości,
- badani czesto zaglądają do lokalnych serwisów internetowych, wydań internetowych mediów regionalnych i ogólnokrajowych,
- internet to również źródło rozrywki - badani słuchają muzyki, oglądają filmy, grają w gry sieciowe,
- wszyscy badani korzystają z wyszukiwarek internetowych,
- co czwarty badany prawie codziennie wykorzystuje zasoby sieci do nauki,
- nieco rzadziej badani dokunują przez internet zakupów, wykorzystują sieć do celów służbowych i urzędowych.
Niestety, internet to również źródło różnorodnych zagrożeń. 33% badanych przyznaje, że osobiście obawia się zagrozeń związanych z użytkowaniem sieci.
Wykres nr 2. Czy osobiście obawiasz się zagrożeń, jakie może nieść ze sobą Internet?
Źródło: Analiza badań ankietowych na obszarze wybranych powiatów w obrębie polsko-słowackiego pogranicza realizowanych w ramach projektu "Rozwój polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości".
Wsród zagrożeń internetowych badani wymieniali kolejno:
- hakerów i wirusy komputerowe,
- nieświadome komunikowanie się z osobami niebezpiecznymi,
- udostępnianie swoich danych osobowych,
- cyberprzemoc (np. e-maile z pogróżkami, upowszechnianie materiałów kompromitujacych i zniesławiających),
- oszustów świądcząych towary i usługi,
- treści pornograficzne,
- treści zawierające elementy przemocy, rasizmu, nienawiści,
- sekty religijne,
- piractwo.
Ankietowani z dużym niepokojemy wypowiadająsięna temat korzystania z zasobów internetu przez dzieci.
Inaczej też w tym przypadku rangują zagrożenia internetowe. Najwięsze niebezpieczeństwo - ich zdaniem - to komunikowanie się dzieci z osobami nieznajomymi, oszustami, treści pornograficzne, cyberseks, strony dotyczące przemocy, rasizmu oraz sekt religijnych.
Uczestnicy badania mieli także możliwość wyrażenia swoich opinii na temat przestępstw najczęściej popełnianych przez internet. Ich zdaniem - najbardziej powszechnym - przestępstwem jest piractwo sieciowe. Równie często respondenci wskazywali na rozsyłanie wirusów komputerowych, propagowanie przemocy, rasizmu oraz treści pornograficznych.
Tabela nr 1. Częstotliwość popełnianych za pośrednictwem Internetu przestępstw - w opinii respondentów
Poz. |
Wybrane rodzaje „przestępstw internetowych” |
Częstotliwość występowania (skala 7-stopniowa gdzie: 1-sporadycznie, 7-powszechnie) |
1. |
piractwo sieciowe (dotyczy: muzyki, filmów, oprogramowania, gier) |
4,91 |
2. |
rozsyłanie wirusów komputerowych |
4,73 |
3. |
propagowanie przemocy, rasizmu, nienawiści, agresji, itp. |
4,66 |
4. |
propagowanie treści pornograficznych i cyberseksu |
4,46 |
5. |
kupno-sprzedaż gotowych prac naukowych, referatów itp. |
3,94 |
6. |
oszustwa dotyczące sprzedaży produktów lub usług – wyłudzanie zapłaty |
3,79 |
7. |
kradzież danych, haseł, numerów kont, itd. |
3,70 |
8. |
zagrożenia seksualne: demoralizacja, molestowanie, wykorzystywanie małoletnich internautów przez pedofilów |
3,53 |
9. |
cyberprzemoc (np. maile z pogróżkami, dystrybucja przez Internet materiałów kompromitujących kogoś, szkalowanie itp.) |
3,51 |
10. |
hazard sieciowy |
3,38 |
11. |
propagowanie sekciarstwa religijnego |
3,12 |
12. |
kupno-sprzedaż narkotyków |
3,08 |
13. |
włamywanie się przez Internet do systemów komputerowych firm, instytucji |
3,05 |
14. |
kupno-sprzedaż nielegalnej broni |
2,76 |
15. |
inne (wymień) |
2,47 |
Źródło: Analiza badań ankietowych na obszarze wybranych powiatów w obrębie polsko-słowackiego pogranicza realizowanych w ramach projektu "Rozwój polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości".
11% ankietowanych przyznało, że było ofiarą przestępstwa popełnionego przez internet.
14% ankietowanych osobiście zna kogoś, kto jest ofiarą przestępstwa popełnionego za pośrednictwem sieci.
Na pytanie o sposób reagowania na spotykane w sieci naruszenia prawa - 62% otwarcie przyznaje, że nie robi nic. Niecałe 30% stara się przestrzeć jak najwięcej osób, a jedynie 9% zawiadamia organy ścigania.
Respondenci proponowali również własne rozwiązania ułatwiające kontakt z Policją i zwiększające skuteczność walki z przestępczością internetową. Wśród nich najczęściej wymieniano:
- uruchomenienie specjalnej strony internetowej Policji, na którą można byłoby zgłaszać przypadki łamania prawa, również anonimowo,
- skuteczniejsze egzekwowanie instniejącego prawa,
- zwiększenie poziomu edukacji społeczeństwa w zakresie zgarożeń przestępczością internetową,
- popularyzowanie tzw. blokad rodzicielskich m.in. przez kampanie społeczne,
- czaty i komunikatory alarmowe zarządzane przez Policję.
Pełny raport z badań dostępny jest na stronie www.plsk.podkarpacka.policja.gov.pl