„Przemoc w rodzinie” - nowe uregulowania prawne
Od 30 listopada 2020 roku obowiązują nowe przepisy w obszarze „Przemoc w rodzinie” - nowy instrument reakcji na zjawisko przemocy w rodzinie, nakładający na funkcjonariuszy Policji kolejne obowiązki.
30 listopada br. wchodzą w życie przepisy ustawy z 30 kwietnia 2020 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 956). Na ich podstawie Policja otrzymała nowe uprawnienie w postaci możliwości wydania wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.
Zgodnie z nowymi uregulowaniami, policjant będzie miał prawo wydać nakaz lub zakaz:
- podczas interwencji podjętej we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu, jak również
- w związku z powzięciem informacji o stosowaniu przemocy w rodzinie, (w szczególności w wyniku zgłoszenia przez osobę dotkniętą przemocą w rodzinie, kuratora sądowego lub pracownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, w związku z wykonywaniem ustawowych obowiązków).
Do wydania nakazu lub zakazu zobowiązany będzie każdy policjant, który poweźmie informację o stosowaniu przemocy w rodzinie.
Nakaz lub zakaz będzie obowiązywał przez okres 14 dni, z możliwością przedłużenia czasu jego obowiązywania przez sąd. Przed podjęciem decyzji o wydaniu nakazu lub zakazu, policjant będzie obligatoryjnie dokonywał oceny ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Dla oceny tego ryzyka, dedykowane będą kwestionariusze jego szacowania, zawierające kryteria określone przez ustawodawcę.
W celu ustalenia zasadności wydania nakazu lub zakazu Policja będzie mogła dokonywać innych czynności, w szczególności przesłuchać w charakterze świadka osobę zgłaszającą przemoc w rodzinie lub osobę dotkniętą tą przemocą.Nakaz lub zakaz będą mogły być wydane łącznie i będą natychmiast wykonalne. Policjant będzie określał m.in. obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc w rodzinie będzie obowiązana zachować. Nakaz lub zakaz będzie niezwłocznie doręczany zarówno osobie, wobec której został wydany, jak również osobie dotkniętej przemocą w rodzinie. W przypadku odmowy przyjęcia nakazu lub zakazu przez osobę stosującą przemoc w rodzinie, doręczenie zobowiązania uważane będzie za dokonane. Nakaz lub zakaz będą mogły być wydane również w przypadku nieobecności osoby stosującej przemoc w rodzinie podczas wykonywania czynności przez Policję we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu. Odpis wydanego nakazu lub zakazu będzie niezwłocznie doręczany prokuratorowi. O fakcie wydania nakazu lub zakazu zawiadamiany będzie właściwy miejscowo zespół interdyscyplinarny, a gdy w mieszkaniu zamieszkiwać będą osoby małoletnie – także właściwy miejscowo sąd opiekuńczy. Czynność opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia przez osobę stosującą przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, odbywać się będzie w obecności interweniujących policjantów i będzie wymagała sporządzenia protokołu.
Osobie, wobec której wydany zostanie nakaz lub zakaz będzie przysługiwało prawo:
- zabrania ze sobą jedynie przedmiotów osobistego użytku i służących do świadczenia pracy oraz będących jej własnością zwierząt domowych.
- jednorazowa możliwość zabrania z mieszkania w późniejszym terminie mienia stanowiącego jej własność, w obecności policjanta i po uzgodnieniu terminu z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie.
- złożenia zażalenia do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia wspólnie zajmowanego mieszkania w związku z wydaniem nakazu lub zakazu.
Osoba, wobec której wydany zostanie nakaz lub zakaz będzie dodatkowo zobowiązana:
- do wskazania Policji deklarowanego miejsca swego pobytu,
- w miarę możliwości, numeru telefonu,
- informowania o każdorazowej zmianie w powyższym zakresie.
W okresie obowiązywania nakazu lub zakazu Policja będzie zobowiązana do co najmniej trzykrotnego sprawdzenia, czy nakaz lub zakaz nie są naruszane, przy czym pierwsze sprawdzenie odbywać się będzie następnego dnia po wydaniu nakazu lub zakazu. W przypadku nie stosowania się osoby do wydanego przez Policję zakazu lub nakazu ustawodawca przewidział sankcje w Kodeksie wykroczeń – czyn zabroniony art.66b przewidującego karę aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Zastosowanie trybu przyspieszonego wobec sprawcy tego wykroczenia.
Nakaz lub zakaz będą tracić moc po upływie 14 dni od wydania, chyba, że w czasie ich obowiązywania sąd udzieli zabezpieczenia w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Zobowiązania utracą również moc, w przypadku, gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, zostanie zatrzymana w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, a następnie zastosowany zostanie wobec niej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania lub nakazania okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.