Jak się zachować, gdy znajdziemy się na miejscu zdarzenia drogowego lub jesteśmy jego uczestnikiem?
Wypadki i kolizje drogowe, zdarzają się na polskich drogach każdego dnia i mogą przytrafić się nawet najbardziej doświadczonemu kierowcy. Gdy znajdziemy się na miejscu zdarzenia drogowego, ważne jest, aby wiedzieć jak właściwie i bezpiecznie się zachować, co wymaga określenia czy zdarzenie, w którym uczestniczymy, jest wypadkiem czy też kolizją.
Dla wielu uczestników ruchu drogowego kolizja i wypadek są pojęciami tożsamymi i oznaczają zdarzenie drogowe. Musimy jednak pamiętać, że przepisy o ruchu drogowym rozdzielają te pojęcia i ściśle precyzują obowiązki kierującego i innych osób w nich uczestniczących.
Najczęściej występującymi zdarzeniami na naszych drogach są kolizje drogowe. Definiując je, możemy powiedzieć, że są to zdarzenia drogowe, których skutkiem są wyłącznie straty materialne np. uszkodzenie pojazdu, posesji, infrastruktury drogowej, a osoby w nich uczestniczące nie doznają poważnych urazów, i nikt nie zginął w zdarzeniu. Polskie prawo jako kolizję klasyfikuje spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym i jest ona określona w art. 86. kodeksu wykroczeń : § 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny.
Dużo poważniejszy w skutkach jest wypadek drogowy. Jest to zdarzenie w ruchu drogowym, gdzie jeden lub więcej uczestników biorących udział w zdarzeniu, został poważnie ranny lub poniósł śmierć. Definicja wypadku komunikacyjnego została określona w art. 177 kodeksu karnego: § 1. Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
O tym, jak powinni zachować się uczestnicy kolizji i wypadków samochodowych, mówią przepisy kodeksu drogowego, które precyzują obowiązki kierującego i innych osób biorących udział w zdarzeniu drogowym. Art. 44.ust.1 ustawy Prawo o Ruchu Drogowym zobowiązuje kierującego uczestniczącego w zdarzeniu do:
- zatrzymania pojazdu, nie powodując przy tym zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym,
- przedsięwzięcia odpowiednich środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu wypadku,
- niezwłocznego usunięcia pojazdu z miejsca wypadku, aby nie powodował zagrożenia lub tamowania ruchu, jeżeli nie ma zabitych lub rannych,
- podania swoich danych personalnych, danych personalnych właściciela lub posiadacza samochodu oraz danych dotyczących zakładu ubezpieczeń, z którym jest zawarta umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, na żądanie osoby uczestniczącej w wypadku.
Jeżeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujący pojazdem jest zobowiązany ponadto:
- udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać pogotowie ratunkowe i Policję,
- nie podejmować czynności, które mogłyby utrudnić ustalenie przebiegu wypadku (np. poprzez zatarcie/zniszczenie śladów na miejscu),
- pozostać na miejscu wypadku, a jeżeli wezwanie pogotowia lub Policji wymaga oddalenia się-niezwłocznie powrócić na to miejsce.
Powyższe przepisy stosuje się również do innych uczestników zdarzenia.
Jeżeli jesteśmy świadkami zdarzenia, w którym uczestnicy zostali poszkodowani i nie są w stanie sami opuścić samochodów, jak również wezwać pomocy, mamy prawny obowiązek jej udzielenia. Określone jest to przepisami prawa w art. 93 kodeksu wykroczeń" § 1. Kierowca pojazdu, który uczestnicząc w wypadku drogowym, nie udziela niezwłocznej pomocy ofierze wypadku, podlega karze aresztu lub grzywny oraz art. 162 kodeksu karnego: § 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie, albo innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Udzielając pomocy, musimy przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo własne, oraz innych osób zaczynając od zabezpieczenia miejsce zdarzenia i uszkodzonych pojazdów. Pamiętajmy, aby:
- zatrzymać swój pojazd, nie powodując przy tym zagrożenia,
- nałożyć kamizelkę odblaskową,
- zapewnić bezpieczeństwo ruchu w miejscu zdarzenia poprzez włączenie świateł awaryjnych, wystawienie trójkąta ostrzegawczego,
- ocenić liczbę rannych i ich obrażenia oraz udzielenie im niezbędnej pomocy,
- o zdarzeniu poinformować odpowiednie służby, dzwoniąc, powinniśmy podać maksymalnie najwięcej informacji na temat liczby i stanu osób poszkodowanych oraz miejsca zdarzenia,
- nie podejmować czynności, które mogłyby utrudnić ustalenie przebiegu zdarzenia- pozostać na miejscu, do chwili przyjazdu odpowiednich służb,
- jeżeli sami nie możemy pomóc, poprośmy o nią inne osoby.
Może się zdarzyć również sytuacja, w której sprawca zdarzenia próbuje uciec z miejsca. W takim przypadku istnieje możliwość tzw. ujęcia obywatelskiego. Zostało to uregulowane w Art. 243. kodeksu postępowania karnego : §1. Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. § 2. Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji.
Decydując się ująć taką osobę, pamiętajmy o podstawowej zasadzie, aby w takiej sytuacji nie narażać życia i zdrowia własnego oraz innych osób. Jeżeli może grozić nam, jakieś niebezpieczeństwo z tym związane, zrezygnujmy z próby zatrzymania. W takiej sytuacji zapamiętajmy jak najwięcej informacji dotyczących sprawcy np. markę, model, kolor, numer rejestracyjnego pojazdu, którym się poruszał oraz rysopisu sprawcy. Te informacje, wraz z określeniem kierunku, w którym oddalił się sprawca, powinniśmy przekazać policji.